4 xanuun oo laga qaado daawada aan dhakhtar ku qorin.

 

Dawooyinka aan dhakhtar ku qorin iyo dhibatadooda.

 

Marka uu bukaan qaato dawo, waliba dawadaas uu dhaafiyo intii lugu talo galay oo ah cabirka saxa ee dawadaas laga qaadan karo, ayaa ah mid qaldan una horseedi karta halis cafimaad oo wayn iyo mid yarba qofka qaadanaya.

Drug resistance- daawo laqabsi.

Dhibaatooyin ayay leedahay in dawada mudo dheer la isticmaalo iyadoo la dhaafiyo waqtigii luugu talo galay waxa dhici kara dhibatooyin ay ka mid tahay,

1. Laqabsashada dawada.
2.  Sumowga ku yimaada qofka.
3.   Cuncun jidhka ah.
4. Gastariga oo xad dhaaf ku noqda.

Dhibatooyinkaas ay dawadu qofka ku samaynayso waa qaar inta badan aanay dawooyinku kawada sinayn lkn waxa ay ka mid yihiin dhibaooyinka uu qofku la kulmaayo.

Laqabsiga daawo - kani waa qodobka ugu wayn ahna ka ugu muhiimsan. dawooyinka muda dhaafkaa waxa ka dhasha laqabsi aanay qofkii dawadii waxba ka tarayn, sida in ay dawayn waydo xanuunkii luugu qoray bukaanka.

Dawooyin badan oo uu bukaanku wado mudo ka badan intii luugu talo galay waxay suurta galinaysaa in bukaanku laqabsado dawadaas.

Dawooyin badan aad laqabsataana waxay kor u qaadaysaa in ay yaraadan dawooyinka aadku bugsanayso marka aad xanuunsato,

Waxaanad halis ugu jirtaa in laga dawayn kari waayo xanuun yar kadibna aad udhimato xanuun ka.

Sumowga - waxa uu inta badan ka yimaada dawooyinka xad dhaafka loo isticmaalay ama kuwa u jidhkaagu diiday sidoo kale waa marka bukaanku qaato daawo lugu talo galay usbuuc ama 2ba usbuuc hadana uu wado bil iyo wax kabadan waxa uu khatar ugu jiraa sumowga dawada.

sumowgu waa in uu qofku maqaarkiisu badalmo oo u yeesho matag iyo yalaalugo hadii uu kusii socdo oon laga gaadhin ama aanu dawada joojin waxay ay halis ku tahay in uu miyir door soomo.

Cuncun - marka aad dawada ku yeelato cuncun waa marka uu jidhkaagu diidaayo dawada, marka u bukaanku qaato daawada waxna ka badalo waqtiga isticmaalka waxa dadka ku dhacda cuncun xaga jidhka cuntooyinka qaar oo u diido taas oo ay sababayso daawada mudo dhaafka ah.

Gastric ga - Nocan aya ah ta ugu khatarsan uguna saamaynta badan ee ay keenaan dawooyinku. in uu qofku hore gaas u lahaa iyo in ay dawadu ku sii kicisay labada waa uu noqon karaa.

Dhibka ayaa ah in cuntada ay qofka u diidaan kuna sameeyaan olol badan amateedkiisana waxka badalaan.

Dhibatooyinka dawada ay leedahay ee aanay ogayn dadkeenu waxa ka mid ah. 

 

 

Dadka isticmalida dawooyin loo qoray bukaan kale.

Qof ayaa daawo looga qoray cusbitaal ama dhakhtarka gaar ah uu qoray,

Islamarkaana qofkii marka u ku ladnaado ayu bukaan kale oo isla sidii u xanuun sanaya qofkii bukaanka ahaa kula talinaya bukaanka kale in uu isticmaalo dawadan uu isaguba ku ladnaaday marka u qofkaasi isticmaalo waxa jira haliso badan oo qofkaasi ku jiro kuna sababi karto.

Dawada marka la bixinaayo ee qof bukaana lasiinayo waxa ay marta sababo loo siiyo qofkan iyada oo qofka bukaanka lala yelaanayo su’aalo ama laga qadaayo shaybaadh waxaana sida lugu bilaaba dawada bukaanka u jeedo cad mooye si kalena looma siiyo.

Qofkaas bukaanka ee bukaanka kale dawadiisaa isticmalaya waxa uu khatar ugu jiraa in dawadaasi dhaawac u gaysato,

·       Maskaxdiisa.

·       Jidhkiisa.

·       Dareemayashisa kale.

Sababta ay intaasba dhaawac ugu gaysanaya ayaa ah in ay tahay dawadan in ay tahay mid qof kale lugu talo galay habka ay jidhka ula falgalayso iyo habka loo isticmaalayo intaba.

Waxa dhici kartaba in ay wax yeelayso dhibatana u gaysato xubnahaga iyo maamulka jidhkaaga.

Tusaale - sheeko dhacday- gabadh ayaa dhakhtar u qoray daawo dawadaas oo xaga dhecanaada jidhka dumarka khakhalka kuyimaada loo isticmaalo,

Way ku ladnaatay waanay ku ficnaatay isla markaana waxa ay kula talisay Nin isaguna xanuunsanayay oo dhawr melood iskaga mid ahayeen in uu isaguna isticmaalo, mudo markii u waday ayaa maalin uu dhakhar u tagay iyada oo dhibaatoyin badan kaso gadheen khalkhalna u gaysatay cafimaadkiisi.

Waxaanu tusay dawooyinkii uu isticmaalayay waxaana kamid ahayd dawooyinkii tii gabadhu siisay halkiibana u dhakhtarkii aad ula yaabay unu sheegay in aanay dawadani ahayn mid isaga lugu talo galay.

Nolosha wax yaabaha ugu qaalisan waa cafimaadka qofka bani aadamka. 

Marwalba oo qofku si khaldan ama daawo aan loo qorin uu isticmaalo waxa uu halis ugu jiraa in difaaca jidhkiisu la qabsado waxyaabaha xanuunka keenaya ugu danbayna waxa ay ku sababi kartaa in qofkaas daawo lugu daweeyaba la waayo.

Marwalba oo qofku ku xidhnaado dhakhtarka uuna yeesho cid uu cafimaadkiisa kala tashado uguna so hagaago marka ay wax gaadhaan waa shayga ugu wanaagsan ee aan kula talinayo qof walba oo doonaaya inu helo caafimaad dhamaysiran.